Rüya ve Kader
Marguerite Yourcenar
Okuduğum Tarih:
12 Eylül 2024
"Bir uyku rüyaları vardır, bir de uyanıklık rüyaları. Rüya ve Kader'de yer alan otuz kadar anlatının gerçek uyku rüyaları olduğunu yeterince açıkçıkla belirtmemiş olabilirim. Bu kitabı yazmamdan hemen önceki dönem, Edmon Jaloux'nun dostane tavsiyesi üzerine rüyalarımı uyanır uyanmaz, sistematik olarak not ettiğim tek dönemdir. Bu anlatıların her birinin pekâlâ bir mensur şiir olabileceği gerçeği yanıltıcı olmasın. Burada söz konusu olan, kesinlikle rüyanın katı gerçekliğini şiirselleştirmek ya da süslemek değil, aksine, rüyanın renk yoğunluğunu, duygu karmaşıklığını, hareket çeşitliliğini kelimelerle bir nebze olsun aktarabilmeyi hedefleyen, büyük rüyalar gören herkesin yakından tanıdığı, neredeyse umarsız bir çabadır. Tek bir rüyanın gerçekliğini iyice kavrayabilmek için dilin bütün kelimelerini kullanmak gerektiği bile söylenebilir."
Böyle anlatıyor, Fransız Akademisi'nin ilk kadın üyesi Marugerite Yourcenar (öl. 1987) Rüya ve Kader'in yazım sürecini ve çıkış noktasını. Kitapta Yourcenar'ın kelimelerle taçlandırdığı rüyalarını okurken aynı zamanda rüya'nın neliği üzerine çeşitli notlarına da tanıklık ederiz. Yourcenar'ın rüyaları ilk bakışta birer mensur şiir olarak düşünülse de yazar bu yanılgıyı kitabın 116. sayfasında bertaraf ediyor ve şöyle diyor:
"Bu kitabı, yayımlandığı dönemle bu notu kaleme aldığım dönem arasında okumuş olan az sayıdaki kişinin çoğu,aslında bire bir aktarılmış rüyalar değil, rüyalardan yola çıkarak serbestçe oluşturulmuş mensur şiirler olduklarını düşündüler. Yanılıyorlardı."
Yourcenar'ın rüyaları öylesine renkli ve kelimeleri öylesine büyülü ki, okurken bir hikâye okuyoruz izlenimine bile kapılmak mümkün. Zira, kaçımız gördüğümüz rüyaları kopukluk olmadan ve anlamsızlık barındırmadan aktarabildik veya aktarabiliyoruz? Kendi rüyalarımı düşündüğümde, bu sorunun yanıtının epey olumsuz olduğunu düşünüyorum.
Kitaptaki rüyaları okurken metinlere nüfuz edebilmek oldukça meşakkatli, zira metinler bir rüyanın karmaşıklığı kadar karmaşık. Yine de eser, farklı bir rüya anlatımı için ve Yourcenar'ın büyülü kelimelerle dolu dünyasına dahil olmak için okunası.
