Pastoral Senfoni

André Gide

Andre Gide’in Pastoral Senfonisi, belleğimde daha çok gölgelerle yer etmişti: kör bir kız, onu evlat edinen bir papaz, yoğun bir vicdan muhasebesi… İlk gençlik yıllarımda okuduğum bu kısa roman, o zamanlar bana belki sadece trajik bir aşkın ya da inancın sorgulandığı bir hikâye gibi görünmüştü. Ancak on beş yıl sonra, yeniden okuduğumda, aynı satırların bambaşka kapılar araladığını fark ettim.

Bu ikinci okuma, metnin merkezine yerleşen “görme” meselesini yalnızca fiziksel bir engel değil, aynı zamanda ruhsal bir körlük olarak da kavramama olanak sağladı. Papazın, kör kız Gertrude’a yönelttiği şefkatin ardında bastırılmış bir sahiplenme arzusu, bir tür Tanrı rolüne soyunma isteği seziliyor. Bu açıdan bakıldığında Pastoral Senfoni, yalnızca bir vicdan muhasebesi değil; aynı zamanda inanç, etik ve aşk arasındaki sınırların ne kadar geçirgen olabileceğini sorgulayan güçlü bir iç monolog romanı.

Gide’in dili, yıllar içinde daha incelikli gelmeye başladı bana. Önceden gözümden kaçan o küçük kelime seçimleri, kısa ama yoğun cümleler, karakterlerin ruhsal gelgitlerini çok daha derinden hissettirdi. Papazın Tanrı adına yaptığı yorumların ne denli öznel ve hatta yanlı olabileceği, günümüzün eleştirel gözlükleriyle okunduğunda daha net ortaya çıkıyor. Belki de bu nedenle Pastoral Senfoni, yeniden okunan kitaplar arasında özel bir yere sahip: Okur değiştiği ölçüde, roman da dönüşüyor.

Bu okuma aynı zamanda bana şunu gösterdi: Gide’in dünyasında doğru ile yanlış, inanç ile arzu arasındaki çizgi her zaman net değildir. Bu belirsizlik hali, romanı ahlaki bir öykü olmaktan çıkarıp, ahlakın ne olduğunu tartışan bir metne dönüştürüyor. Özellikle Gertrude’un sonunda “görmeye” başlaması –hem mecazi hem gerçek anlamda– romanın en çarpıcı kırılma anıdır. Ve belki de en acımasız olan, onun başkalarının çizdiği hayat senfonisine artık kör bir güvenle katılamayacak olmasıdır.

Pastoral Senfoni, yıllar sonra yeniden okunduğunda, ilk okumadaki duygusal etkiyi aşarak daha felsefi, daha eleştirel bir katmana ulaştı. Gide’in metni, zamana meydan okuyan bir yapıta dönüşürken, bana da değişen okuma pratiklerimi, olgunlaşan edebiyat duyarlılığımı gösterdi. Yoğun iş temposunda bile edebiyattan kopmak istemeyenler için kısa ama derinlikli bir okuma arayanlara Pastoral Senfoni tavsiye edilir. İnce hacmine rağmen zihinde uzun izler bırakan bu roman, birkaç saatlik bir molayı anlamlı bir iç yolculuğa dönüştürebilir.

ترسّخت رواية السيمفونية الريفية لأندريه جيد في ذاكرتي على هيئة ظلال مبهمة: فتاة عمياء، قسّ يتبنّاها، وصراع داخلي عميق مع الضمير… حين قرأتها أول مرة في سنوات شبابي الأولى، بدت لي ربما قصة حب مأساوية أو تساؤلًا حول الإيمان. لكن بعد مرور خمسة عشر عامًا، وعند قراءتي الثانية، فتحت لي نفس السطور أبوابًا مختلفة تمامًا

في هذه القراءة الجديدة، لم أعد أرى “العمى” في الرواية كإعاقة جسدية فقط، بل كبصيرة روحية مفقودة أيضًا. تعاطف القسّ مع الفتاة العمياء جيرترود يخفي في طيّاته رغبة بالامتلاك، ورغبة في أداء دور الإله. ومن هذه الزاوية، لا تُعد السيمفونية الريفية مجرد رواية عن تأنيب الضمير، بل نصًّا يستجوب العلاقة بين الإيمان والأخلاق والحب، ويكشف هشاشة الحدود التي تفصل بينها

لقد بدا لي أسلوب جيد اللغوي أكثر رهافة مع مرور الزمن. الكلمات المختارة بعناية، والجمل القصيرة المكثفة، كلها ساعدتني على استيعاب التقلبات النفسية لشخصيات الرواية بشكل أعمق. تأويلات القسّ باسم الله تظهر –في ضوء قراءة نقدية معاصرة– كوجهة نظر شخصية، بل ومنحازة أحيانًا. ربما لهذا السبب تحديدًا تحتل هذه الرواية مكانة خاصة بين الكتب التي يُعاد قراءتها، إذ إن القارئ يتغير، وبالتالي تتغير الرواية معه

وقد بيّنت لي هذه القراءة أيضًا أن عالم جيد لا يعرف الإجابات الحاسمة. فالفاصل بين الصواب والخطأ، وبين الإيمان والرغبة، ليس دائمًا واضحًا. وهذا الغموض هو ما يحوّل الرواية من قصة أخلاقية إلى نصّ يناقش ماهية الأخلاق ذاتها. إن لحظة “الإبصار” التي تعيشها جيرترود في النهاية –بالمعنيين المجازي والحرفي– تمثل نقطة التحول الأبرز في الرواية. ولعل أقسى ما في الأمر أنها لم تعد قادرة على مواصلة العزف في السيمفونية التي رسمها الآخرون بثقة عمياء.  السيمفونية الريفية، عند قراءتها بعد سنوات، تتجاوز التأثير العاطفي الأول لتصل إلى

.طبقة أكثر فلسفية ونقدية. ومع تحوّل نصّ جيد إلى عمل يقاوم الزمن، أصبحت هذه القراءة مرآة تعكس تطور ذائقتي الأدبية وتحوّلاتي كقارئ

.لمن يرغب في إدراج رواية قصيرة وسط زحمة الأعمال والانشغالات اليومية، تُنصح “السيمفونية الريفية”. فهي رواية قصيرة الحجم، عميقة الأثر، قادرة على أن تحوّل ساعات قليلة إلى رحلة تأملية ثرية

Tür

Yayınevi

Can

Ülke

Fransa

Çevirmen

Şirin Etik

Puan

Reading Date

Temmuz 2025

Sen bu kitap hakkında ne düşünüyorsun? :) Yorum yazmanıza izin verilmiyor. Giriş Yap